|
1 Betimlemede (tasvir etme) olgunun oluşu
saptanırken, açıklamada (izah etme) olgunun nedenleri ortaya konur.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi betimlemedir
?
A) Göçmen kuşların göçü içgüdüsel bir
davranıştır.
B)
Ayılar kışın uykuya yatarlar.
C)
Cisimler yerçekimi nedeni ile
düşerler.
D)
Yüksek enflasyon, bazen de büyümenin
sonucudur.
E)
Köpeğin, kendinden korkan birine
saldırması korku nedeni ile onun etrafa yaydığı bir kokudur.
2 Doğrulanma
dereceleri dikkate alındığında aşağıdaki sıralamalardan hangisi; giderek
artan bir değeri ifade eder ?
A) Kanun – Hipotez – Teori
B) Hipotez – Kanun – Teori
C) Kanun – Teori – Hipotez
D) Hipotez - Teori – Kanun
E) Teori – Hipotez – Kanun
3 Skolatiğin (Ortaçağ
düşüncesinin) amacı ve temel problemi, dinin ilkeleri (dogmaları) ile insan
aklını uzlaştırmaktır. Başka bir deyişle inanç ile bilgiyi uzlaştırmaktır.
Skolastik, fikir alanında konmuş belli temellere ve ilkelere uygun
düşünmektir.
Buna
göre ortaçağda aşağıdakilerin hangisinin olması beklenemez ?
A) Otoritelere itaat
B) Din dogmalarını akılcı hale getirme
C) Kutsal din kitaplarını tefsir etme
D) Özgür, araştırıcı ve eleştirici düşünce
E) Peygamberlerin yaşamından genel ilkeler
çıkarma
4 Eski Yunanca’daki
“sophia” sözcüğü, yalnızca kuru bilgi anlamında değil; akıllıca hareket
etmek, aşırılıktan kaçınmak, kendine hakim olmak ve kötü durumlara göğüs
gerebilmek anlamı da taşırdı. Böyle olunca “filosophia” dan beklenenler de
yalnızca bilgi vermekle sınırlı kalmıyordu.
Buna
göre filozoflardan beklenen aşağıdakilerden hangisidir ?
A) Erdemli bir hayat sürmeleri
B) Eleştirici ve kuşkucu olmaları
C) Dinin dogmalarını akılla temellendirmeleri
D) Bilgi konusuna eğilmeleri
E) Doğal olayları açıklamaları
5 Pythagoras kendisinin
mutlak doğruları elde etmiş biri olarak görmüyor, bilginin arayıcısı ve
bilgelik aşığı olduğunu yani “filosophia” olduğunu söylüyordu.
Buna
göre bir filozoftan beklenmeyen davranış aşağıdakilerden hangisidir
?
A) Edinmiş olduğu bilgileri yetersiz bulmak
B) Bilgi edinmek için çaba sarf etmek
C) Mutlak bilgiye sahip olduğunu sanmak
D) Sürekli bir bilgi arayışı içinde olmak
E) Sahip olduğu bilgilerin doğruluğunu
irdelemek
6 Mitoslar, insan gibi
düşündükleri varlıkları tanrısal kimliklere büründürerek evrenin ve insanın
var oluşunu açıklamaya çalışıyorlardı. Örneğin Türk mitolojisi evrenin var
oluşunu Tanrı Kara-han ile onun yarattığı ve adına Kişi dediği mahluka
dayandırıyordu. Oysa felsefe aynı sorunu insan aklının oluşturduğu yepyeni
bir kavramla “arkhé” ile çözmeye çalışmıştır. Arkhé ne bir insan ne de bir
tanırı değildir. İnsan aklı Felsefe ile mitosları aşarak, kavramlar ve akıl
yürüterek “evrenin nereden geldiği” sorusuna yanıt aramaya başlamıştır.
Parçada Felsefenin hangi özelliği
vurgulanmaktadır?
A) İnsan aklının soyutlama yaparak kavramlara
ulaşması ve onları açıklama çabası
B) Bilginin zaman içinde değerini yitirmeden
var oluşunu ve önemini sürdürmesi
C) Din dogmalarını akılla temellendirme ,
rasyonalize etme ve açıklama çabası
D) Tüm bilimlerin bir dönem felsefe içinde yer
aldığı ve ondan bağımsız olamadığı
E) Bireysel ve orijinal yaratıcılıktan
kaynaklanan biricikliği , öznelliği
7 İnsanın gelişim
sürecinde araç yapma noktasına kadar olan süreçte belirleyici olan
biyolojik evrimdir. Ancak insanın sistemli olarak araç üretip kullanması
ile birlikte gelişimini etkileyen süreç toplumsal evrim olmuştur. Çünkü araç
yapmaya başladıktan sonra, araçlardaki hızlı gelişimler organların uzun
süreli ağır gelişimlerinin yerini almıştır ve insan yaşamı organlarının
değişmesine bağlı olarak yavaş değil, araçlarının gelişmesine paralel
olarak daha hızlı bir değişim sürecine
girmiştir.
Aşağıdakilerden
hangisi parçada öne sürülen teze uygun düşmez ?
A) Alet yaparak insan doğayı ve kendisini daha
hızlı değiştirir.
B) İnsanın toplumsal hayata geçmesi biyolojik
evrimin bir sonucudur.
C) İnsan alet üreterek toplumsal yaşama ve yeni
bir evrim sürecine geçmiştir.
D) Ürettiği aletler insanı yeniden
belirleyerek değişmesini sağlar.
E) Başlangıçta biyolojik evrim süreci ile
değişen insan alet üreterek farklı bir döneme geçmiştir.
8 Mısırda geometri, Nil
ırmağının belli zamanlarda doğurduğu su baskınlarını önlemek ve bu amaçla
kanallar açma zorunluluğundan doğmuştur. Bu nedenle de konuları ve
bilgileri bölük pörçük olarak kalmış, bağımsız ve derli toplu yani sistemli
bir hale gelememiştir.
Parçada bilimin hangi özelliği vurgulanmaktadır?
A) Pratik amacının teorik amaçla çelişmediği
B) Pratik amacın bilimleri ilerlettiği ve
geliştirdiği
C) Bilimin yalnızca bilmek isteğinden
kaynaklandığı
D) Bilme merakının pratik kaygılardan önce
geldiği
E) Yalnızca pratik amaç gütmesi durumunda
sistemleşemediği
9 Belli bir felsefe
tanımının kölesi olmayalım, felsefeyi darlaştırmayalım: felsefeyi
yeniliklere açık tutalım; felsefeyi ilerki olanaklara kapamayalım.
Felsefeye ilişkin elden geldiğince uzmanca bir anlayışımız olsun, bu
anlayışı da elden geldiğince geniş tutalım.
Parçaya
göre belli bir felsefe tanımı yapılmasının sakıncası nedir ?
A) Yapılan tanımların tam olarak felsefeyi
yansıtması olanaksızdır.
B) Felsefe tanımlarını ancak konunun uzmanları
yapabilir.
C) Felsefeyi dar kalıplar içine alarak, önünü
kapatma riski vardır.
D) Felsefe geleceğe ışık tutmak, önümüzü
aydınlatmak zorundadır.
E) Yapılan her tanım bir yönüyle eksik kalmak
durumunda olacaktır.
10 Genel olarak
felsefeyle ilgilenmeyen halk kitleleri; bu geleneksel tutuma rağmen, gelip
geçici de olsa; zaman zaman felsefe üzerine durup düşünür. İnsanı içten
sarıp şaşırtan ölüm gibi, savaş gibi, büyük doğa ve toplum olaylarının
zorlamasıyla olur bu.
Parçada felsefenin
hangi özelliği vurgulanmaktadır ?
A) Zaman içinde toplumsal koşullardan
etkilenerek farklı akımların doğduğu.
B) Kendi içinde ilkeli, tutarlı ve sistematik
olduğu.
C) Gelip geçici bir heves olmaktan öteye
gidemediği.
D) Zorlukları aşmak için felsefenin elinde
hazır reçetelerin bulunduğu.
E) İnsan aklını kurcalayan temel sorunlara
eğildiği.
11 Kimi din adamları
felsefeye tehlikeli bir şey gözüyle bakarlar; çünkü onlara göre din gönül
işidir, oysa felsefe kafaya seslenir; din çocuksu bir paklıkla
bağlanmaktır, oysa felsefe hınzırca bir didiklemeyle yaklaşır hayata.
Parçada felsefenin
hangi özelliği vurgulanmaktadır ?
A) Hayata merak, kuşku ve eleştiri ile
yaklaşması
B) Dine ve her türlü inanca karşı oluşu
C) Filozofların
bireysel yaratıcı düşüncelerine dayandığı
D) İçinde bulunduğu çağı aşan söylemlerinin
olduğu
E) Toplumun kültürel ortamından etkilendiği
12 Kimi din çevreleri
felsefeye olumlu bir tavırla yaklaşırlar. Onlara göre felsefe tümüyle
değilse de bir bölümüyle, daha çok da tasavvufla kaynaşan felsefeyi
yüceltirler. Böyle bakıldığında felsefe aslında dinin bir parçasıdır.
Felsefe akıl yoluyla inanca varmak, inancı akıl yoluyla temellendirmek
demektir.
Parçada
din ile felsefe arasındaki hangi ilişki vurgulanmaktadır ?
A) Bağımsız insan aklının temel varlık
problemleriyle özgürce ilgilenişi.
B) Felsefenin dinin dogmalarını açıklamakta
bir araç olarak kullanılışı.
C) Felsefenin din ile insan aklının çatışması
sonucu doğuşu.
D) İlk felsefenin mitoslara dayandığı ve
onları akılla temellendirişi.
E) Felsefe
ve dinin aynı konuları farklı yaklaşımlar ve anlayışlarla ele alışı.
13 Bilimle
uğraşanların, bilimsel çalışmalar sırasında her türlü toplumsal değer yargılarını ve kişisel inançlarını
bir yana bırakıp ön yargısız düşünmeyi temel ilke edinmesi gerekmektedir.
Paragrafta
bilimle uğraşanlarda bulunması gereken hangi özellik vurgulanmaktadır ?
A) Nedensellik ilkesini benimsemek
B) Sabırlı olmak
C) Hoşgörülü olmak
D) Nesnel , yansız olmak
E) Eleştirici ve kuşkucu olmak
14 Verem aşısının Türkü, Almanı, İtalyanı yani milliyeti
olmaz. Nasıl ki AİDS virüsü tüm uluslardan insanları aynı şekilde tehdit
ettiğinden, tıp biliminin tüm uluslardaki çalışmaları bir potada birleştirilerek, ortak
mücadele veriliyorsa.
Paragrafta
bilimsel bilginin hangi özelliği vurgulanmaktadır ?
A) Kollektiflik
B) Evrensellik
C) Nesnellik
D) Nedensellik
E) Genelleştiricilik
15 Bilim, alanına
girmeyen konularda ahkam kesmez. Kendisi için belirlediği dar alanda,
yalnızca kendini sorumlu tuttuğu konularda, betimleme ve deneyleme
çalışmaları ile doğruları araştırır.
Parçada bilimin hangi
özelliği vurgulanmaktadır ?
A) Kuşkuculuk
B) Somutluk
C) Nesnellik
D) Akılcılık
E) Seçicilik
16 Bilimsel yasa veya kuramlar doğal olayları açıklarken,
biraz, az veya çok gibi ucu açık terimleri kullanmazlar. Bu tür açıklamalar
olsa olsa gündelik bilgilerde karşımıza çıkar. “ Bu kış çok soğuk geçti”
gibi.
Parçada bilimsel bilginin hangi özelliği ile
gündelik bilgiden ayrıldığı üzerinde durulmaktadır ?
A)
Kuşkucu ve eleştirici tavır
B)
Birikimli olarak ilerleme
C)
Ölçülerle ifade etme
D)
Genelleştirici olma
E)
Deneysel ve uygulanabilir olma
17 Bilimle uğraşanlar, aceleci bir tavırla üç beş gözlem ve
deneye dayanarak açıklama yapmaktan kaçınmalıdır. Doğru bilgiye giden yol
uzundur. Çalışmalar sırasında ayrıntılara dikkat etmek, kontrol yapmadan
deney sonuçlarına güvenmemek gerekir. İşin özü; sonuca gitmek için bıkıp
usanmadan çalışılmalıdır.
Parça
bilimle uğraşanların hangi
özelliğine dikkat çekmektedir ?
A)
Nesnel davranmak
B)
Sabırlı olmak
C)
Hoşgörülü olmak
D)
Nedensellik ilkesini benimsemek
E)
Eleştiri ve kuşkucu olmak
Henüz Uygulanmadı
Henüz uygulanmadı
|
